Το κεντρί της μέλισσας είναι ένα εξαιρετικά εξειδικευμένο όργανο που έχει εξελιχθεί κυρίως για την άμυνα της αποικίας. Βρίσκεται στο πίσω μέρος του σώματος της εργάτριας μέλισσας και έχει σχήμα πολύ λεπτό και μυτερό, σαν μικρή βελόνα. Η ιδιαιτερότητά του είναι ότι στην άκρη του υπάρχουν μικρά αγκιστράκια, τα οποία λειτουργούν σαν μικρά δόντια. Αυτά τα αγκιστράκια το βοηθούν να «πιάνει» μέσα στο δέρμα του θύματος, ώστε να μεταφέρει αποτελεσματικότερα το δηλητήριό του.
Η μέλισσα
Όταν η μέλισσα τσιμπήσει, το κεντρί εισχωρεί στο δέρμα και τα αγκιστράκια το κρατούν εκεί. Την ίδια στιγμή, ένας μικρός σάκος που είναι συνδεδεμένος στο κεντρί αρχίζει να αντλεί δηλητήριο αυτόματα, ακόμη και αφού η μέλισσα έχει ήδη απομακρυνθεί. Αυτό συμβαίνει γιατί ο μηχανισμός του κεντριού συνεχίζει να λειτουργεί μόνος του, σαν μικρή αντλία. Το δυσάρεστο για τη μέλισσα είναι ότι επειδή το κεντρί της είναι οδοντωτό, δεν μπορεί να το τραβήξει πίσω. Έτσι αποκολλάται από το σώμα της, παρασύροντας μαζί του μέρος των εσωτερικών της οργάνων, κάτι που οδηγεί τελικά στον θάνατό της.
Το δηλητήριο
Το δηλητήριο της μέλισσας είναι ένα πολύπλοκο μείγμα βιολογικών ουσιών που η μέλισσα χρησιμοποιεί για άμυνα. Περιέχει πρωτεΐνες, πεπτίδια, ένζυμα και μικρές οργανικές ενώσεις, και έχει τοπική και συστηματική δράση στον οργανισμό που δέχεται το τσίμπημα. Κύρια συστατικά είναι η μελιτίνη (περίπου 50%) με αντιφλεγμονώδεις και κυτταροτοξικές ιδιότητες, μελετάται για πιθανή αντικαρκινική δράση ακόμα, φωσφολιπάση Α2, υαλουρονιδάση, ισταμίνη, ντοπαμίνη.
Ο άνθρωπος
Στους περισσότερους ανθρώπους το αποτέλεσμα είναι τοπικό: πόνος, κοκκινίλα και ένα μικρό πρήξιμο που υποχωρεί σε λίγες ώρες ή μέρες. Σε όσους όμως έχουν αλλεργία στο δηλητήριο, το τσίμπημα μπορεί να προκαλέσει πιο σοβαρές αντιδράσεις. Στην περίπτωση τσιμπήματος, το πιο σημαντικό είναι να αφαιρεθεί το κεντρί όσο πιο γρήγορα γίνεται, γιατί κάθε δευτερόλεπτο συνεχίζει να διοχετεύεται δηλητήριο.
Η καλύτερη μέθοδος είναι να το ξύσει κάποιος απαλά με μια κάρτα ή με το νύχι, χωρίς να πιέσει τον σάκο του δηλητηρίου. Μετά, η περιοχή πρέπει να πλυθεί, και η εφαρμογή πάγου βοηθά να μειωθεί ο πόνος και το πρήξιμο. Αν το άτομο έχει ιστορικό αλλεργίας, τότε χρειάζεται άμεση ιατρική φροντίδα.
